22 maart 2013

Verplichting tot instellen ondernemingsraad

Categorie: Ondernemingskamer, Ondernemingsrecht

Op grond van artikel 2 lid 1 van de Wet op de Ondernemingsraden (“WOR”) is een ondernemer in de regel verplicht een ondernemingsraad (“OR”) in te stellen indien in de onderneming meer dan 50 personen werkzaam zijn. Een verplichting tot het instellen van een OR kan ook voortvloeien uit de van toepassing zijnde cao.

De verantwoordelijkheid voor het instellen van een OR ligt bij de ondernemer. Indien de instelling van de OR verplicht is, moet de ondernemer dit proces in werking zetten. In het geval de ondernemer niet aan zijn wettelijke verplichting tot het instellen van een OR voldoet, kan iedere belanghebbende de kantonrechter verzoeken aan de ondernemer te bevelen een OR in te stellen.
Het aantal leden van de OR is wettelijk voorgeschreven en afhankelijk van de omvang van de onderneming. Indien een onderneming minder dan 50 in de onderneming werkzame personen heeft dan bestaat de OR uit 3 personen. Indien dit getal bijvoorbeeld tussen de 50 en 100 ligt, dient de OR te bestaan uit 5 leden. De OR bestaat uit leden die gekozen zijn uit de in de onderneming werkzame personen. Alle werknemers die gedurende 6 maanden in de onderneming werkzaam zijn, hebben een actief kiesrecht. Alle werknemers die minimaal 1 jaar werkzaam zijn binnen de onderneming, zijn verkiesbaar.

Verkiezing van leden van de ondernemingsraad

Alvorens de verkiezingen te starten, dient er een voorlopig reglement opgesteld te worden door de onderneming voor de OR. Zodra de OR is ingesteld, dient de OR een definitief reglement op te stellen. In het voorlopig reglement staan in elk geval de volgende punten vermeld: de omvang van de OR, eventuele kiesgroepen, de keuze voor lijsten- of personenstelsel, welke werknemers kiesgerechtigd en verkiesbaar zijn, de procedure bij de verkiezingen en de werkwijze van de OR.
In een periode van een aantal weken worden de verkiezingen vervolgens gehouden volgens de verkiezingsprocedure zoals vastgelegd in het voorlopig reglement. Na de stemming kan de OR worden geïnstalleerd.

Kieslijsten en het kiesgroepenstelsel voor de ondernemingsraad

De leden van de OR worden rechtstreeks gekozen via een geheime schriftelijke stemming. De stemming geschiedt aan de hand van één of meer kandidatenlijsten. Kandidatenlijsten kunnen ingediend worden door werknemersverenigingen, dit zijn de zogenoemde vakbondlijsten. Deze werknemersverenigingen moeten echter wel aan een aantal vereisten voldoen waaronder het hebben van leden onder het personeel.
Verder kunnen kandidatenlijsten ingediend worden door een derde gedeelte of meer van alle kiesgerechtigde personen die in de onderneming werkzaam zijn. Dit zijn de zogenoemde vrije lijsten (niet-vakbondlijsten). Aan het indienen van een vrije lijst stelt de WOR nadere voorwaarden.
Naast voornoemde systemen, kan men ook kiezen voor het kiesgroepenstelsel. Dit houdt in dat voor bepaalde groepen van de in de onderneming werkzame personen of voor bepaalde onderdelen afzonderlijke kieslijsten worden opgesteld.

Kiesstelsel: personenstelsel of lijstenstelsel

In het kader van de verkiezingen dient vervolgens gekozen te worden voor een personenstelsel of een lijstenstelsel. Bij een personenstelsel worden personen rechtstreeks gekozen. In het geval van een lijstenstelsel brengt de kiezer één stem uit op een kandidatenlijst van zijn keuze, waarbij hij eventueel een voorkeurstem kan uiten op één van de kandidaten vermeld op de lijst. Een lijstenstelsel wordt vaak gehanteerd door grotere ondernemingen waarbinnen veel werknemers elkaar niet (voldoende) kennen.

Bekendmaking uitslag verkiezing ondernemingsraad

De uitslag van de verkiezingen van de OR dient volledig bekend gemaakt te worden. Indien de verkiezingen plaats hebben gevonden via het personenstelsel, wordt van alle kandidaten het aantal op hen uitgebrachte stemmen bekend gemaakt. Bij het lijstenstelsel worden zowel het aantal stemmen per lijst als het aantal stemmen per kandidaat bekend gemaakt.
De zittingstermijn van de OR is in beginsel 3 jaar. Na die periode treden de OR-leden tegelijkertijd af, maar zijn wel herkiesbaar. In het OR-reglement kunnen beperkingen gesteld worden aan het herkiesbaar zijn van de OR-leden.

Meer informatie over de het instellen van een ondernemingsraad?

Ons advocatenkantoor in Amsterdam heeft ruime ervaring op het gebied van het medezeggenschapsrecht, de WOR, en dus ook over het instellen van een ondernemingsraad.

Indien u juridische vragen heeft over het medezeggenschapsrecht kunt u altijd vrijblijvend contact met een van onze advocaten gespecialiseerd in medezeggenschapsrecht (w.o. Ondernemingsraden) opnemen.