Advocaat over bestuurdersaansprakelijkheid in tijden van crisis

Schuldeisers moeten gelijk behandeld worden. Dat is achteraf vaak de toets die wordt gebruikt in faillissement om vast te stellen of wellicht wel de bank is betaald maar andere schuldeisers niet. Selectieve betaling heet dat. Als sprake is van selectieve betaling dan kan dat tot bestuurdersaansprakelijkheid leiden van de directeur van een vennootschap. De bestuurder en ondernemer doet er goed aan tijdig een advocaat om advies vragen.

De Hoge Raad heeft bepaald dat de rechterlijke toetsing in het kader van bestuurdersaansprakelijkheid m.b.t. selectieve betaling met terughoudendheid moet geschieden.

Arrest Sobi/Hurks

In de uitspraak Sobi/Hurks over bestuurdersaansprakelijkheid heeft de Hoge Raad bepaald dat schadevergoeding op grond van onrechtmatige daad kan worden toegewezen vanaf het moment dat deze schade is geleden. Een mogelijk beroep op het selectief betalen van een vordering kan leiden tot een schadevergoeding vanaf het moment dat de betaling is voldaan. Er wordt door de curator achteraf gekeken naar de gang van zaken; of de schuldenaar en schuldeiser wisten of behoorden te weten dat de vennootschap op dat moment de vordering niet kon voldoen en de vennootschap later insolventie heeft moeten aanvragen. Bij de bepaling van de peildatum moet de rechter wel rekening houden met een maatschappelijk zorgvuldigheidsnorm. Niet elke selectieve voldoening van een vordering kan leiden tot schadevergoeding. De rechter stelt een veilige datum vaststellen, waarbij zeker is dat een selectieve voldoening van een vordering onrechtmatig is.
Soms is naar objectieve maatstaven is namelijk niet te bepalen wanneer er sprake is van het wetenschapsvereiste aan de kant van de bestuurder. Dat biedt mogelijk voor het verweer van de advocaat van de bestuurder tegen de bestuurdersaansprakelijkheid.

Bestuurdersaansprakelijkheid bij dreigende betalingsonmacht

Gelet op het omslagpunt kan een bestuurder onder omstandigheden dus worden aangesproken voor het selectief van schulden in het zicht van faillissement. Voor onrechtmatige daad moet sprake zijn van schuld van de dader om een handeling als onrechtmatig aan te merken. De Hoge Raad heeft een nadere invulling gegeven aan het begrip ‘’schuld’’ van een bestuurder die onrechtmatig selectieve vorderingen voor insolventie heeft voldaan onder meer in de volgende uitspraken over bestuurdersaansprakelijkheid.

Beklamel uitspraak: Een bestuurder kan geconfronteerd worden met bestuurdersaansprakelijkheid voor een betalingstoezegging van voor de insolventie als de schuldenaar weet of behoort te weten dat de vennootschap die toezegging niet kon nakomen en zij ook geen verhaal zal bieden voor de gevolgen van dat verzuim.
Uitspraak New Holland Belgium/Oosterhof: volgens de Hoge Raad handelt een bestuurder ernstig verwijtbaar indien dit handelen onzorgvuldig is ten opzichte van schuldeisers. Van onzorgvuldig handelen van de bestuurder is sprake indien de bestuurder wist of redelijkerwijs behoorde te weten dat de door hem bewerkstelligde, toegelaten of nagelaten handelswijze namens de vennootschap tot gevolg zou hebben dat de vennootschap haar verplichtingen niet kon nakomen. Door deze handelswijze moet voor de bestuurder duidelijk zijn dat de vennootschap geen verhaal kan bieden aan schuldeisers in geval van insolventie met betrekking tot de door schuldeisers geleden schade.

In de uitspraak Kuipers/Wentink is het ernstig verwijtbaar handelen genuanceerd: de Hoge Raad bepaald nu dat een bestuurder een voldoende ernstig verwijt kan worden gemaakt.