14 juni 2017

Heeft de ondernemingsraad adviesrecht tijdens faillissement?

Categorie: Faillissementsrecht

Een ondernemingsraad is een orgaan dat advies geeft aan de werkgever: werknemers kunnen zo inspraak hebben binnen de onderneming. In deze blog bespreekt Daan Willemse een interessante uitspraak over de vraag of een ondernemingsraad nog relevant is tijdens het faillissement. Een vraag die tegenwoordig vaak voorkomt, bijvoorbeeld bij het faillissement van V&D (waarbij de ondernemingskamer vd niet in zee wilde met Sun) en bij het faillissement van de drogisterijketen en waarbij de ondernemingsraad van DA naar de rechter ging.

Wanneer is een ondernemingsraad verplicht?

In het geval dat er bij een bedrijf 50 of meer werknemers werkzaam zijn, dan is dat bedrijf verplicht een ondernemingsraad in te stellen. De ondernemingsraad behartigt de belangen van de werknemers van het bedrijf. Aan deze ondernemingsraad zijn een aantal advies- en instemmingsrechten toegekend, zoals het recht op het geven van advies bij het verkopen van de onderneming of bij belangrijke wijzigingen in de onderneming. De ondernemingsraad heeft echter geen adviesrecht ten aanzien van het aanvragen van faillissement. De vraag is echter of het adviesrecht van de ondernemingsraad geldt tijdens het faillissement en daarvoor stapte de ondernemingsraad naar de Ondernemingskamer.

Ondernemingskamer: adviesrecht van toepassing?

Tot voor kort werd aangenomen dat het adviesrecht van de ondernemingsraad, net zoals bij het aanvragen van faillissement, niet geldt tijdens het faillissement. Op zich genomen logisch, omdat het tijdens het faillissement het niet meer gaat om het voortbestaan van het bedrijf. De schuldeisers zijn bij faillissement meestal de belangrijkste partijen.

Dit zou volgens de Ondernemingskamer onverenigbaar zijn met de strekking van het faillissementsrecht. Ook speelde mee dat de curator de onderneming gedurende het faillissement niet voortzet en daarom geen ondernemer in de zin van de Wet op de Ondernemingsraden (WOR) is. Maar daar liet de ondernemingsraad het niet bij zitten en stapte naar de hoogste rechterlijke instantie in Nederland: de Hoge Raad.

Hoge Raad ziet het anders: adviesrecht geldt wel tijdens faillissement

Vorige week is echter door de Hoge Raad anders bepaald. Het faillissement van een bedrijf leidt er op zichzelf niet toe dat die onderneming ophoudt te bestaan. Bovendien oefent de curator tijdens dat faillissement de bevoegdheden van de ondernemer uit en is hij in dat geval op aan te merken als een ondernemer in de zin van de WOR. Hij is daarom in beginsel gehouden de voorschriften van de WOR, waaronder het adviesrecht, in faillissement te handhaven.

Adviesrecht bij doorstart onderneming: advies advocaat?

Dit adviesrecht geldt dus ook bij de voorzetting of een doorstart van de onderneming van het failliete bedrijf. Indien de verkoop van de activa namelijk gericht is op een voortzetting of een doorstart van (delen van) de onderneming, waarbij het vooruitzicht bestaat van behoud van arbeidsplaatsen, is het besluit daartoe een besluit gericht op het verkopen van de onderneming of op het wijzigen van de onderneming. Voor deze besluiten moet, zoals eerder gezegd, advies ingewonnen worden bij de ondernemingsraad. Het adviesrecht geldt dus ook bij een doorstart van de onderneming en dat is goed nieuws voor werknemers / ondernemingsraden. Een in mijn ogen ook wenselijke ontwikkeling. Steeds vaker wordt in faillissement gekozen voor een doorstart.

De curator heeft als belangrijkste doel om zoveel als mogelijk schulden voldaan te krijgen, waarbij wellicht de belangen van schuldeisers voor de belangen van werknemers worden gesteld. Nu moet de curator bij een doorstart ook rekening houden met de ondernemingsraad, zodat ook de stem van de werknemers wordt gehoord. Dat kan verschil gaan uitmaken in toekomstige faillissementen.